Ah, Het Klimduin. Die prachtige mulzanderige puist aan de rand van Schoorl. Mythisch, hoog, zwaar. Geen enkele reden om daar na een stevige duurloop nog tegenop te zwoegen, behalve als je stapelgek bent. Of stapelgek maal vijf, zelfs. Het is laat op de dag, namiddag, de laatste spelende, schreeuwende, gravende kinderen zijn verdwenen, onderweg naar warme chocola- demelk of ritalin. De vele honden hebben de achterbak van een afzichtelijke fourwheeldrive opgezocht, onderweg terug naar het vrijstaande huis waar ze perfect passen bij het ruime bankstel.
Eigenlijk is het alleen fijn toeven bij koffietent JOOP aan de voet van de heuvel; gemberthee, worteltaart, warmte, leuke mensen.
Hij toeft niet daar, hij toeft tegen die zandheuvel op. Dat woord gaat hij niet meer kwijtraken, weet hij nu al.
Er moet meer getoeft worden. Wie niet toeft weet niet dat hij leeft.
En toef-toef, was dat niet wat die haas uit De Fabeltjeskrant altijd riep? Op het moment dat hij weet dat dat zoef-zoef was, is hij een heel klein beetje zwikkend en zwalkend al aardig onderweg.
Het is best goed te doen, mul zand met een stijgingspercentage dat een écht soepele pas wel in de weg zit. Maakt hij zichzelf wijs. Als je maar elke keer je voorste voet in een klein kuiltje zet dat door een eerdere klimmer die dag voor je is neergelegd. Er zijn duizenden, tienduizenden, van die kleine kuiltjes, maar hij ziet elke stap weer precies wat voor hem het perfecte volgende kuiltje is. En de volgende. En de volgende. Hij weet wat hij doet. Waarom precies is een heel ander verhaal.
Rechts en links van hem kan hij nog net zien dat er iets van een hek is. Is dat om hem te beschermen tegen ingrijpende invloeden van buitenaf, of staat dat hek er juist om hem tegen te houden? Om hem vast te houden op deze gruwelijke klim? Is hij vrij of gevangen? Die vraag is te groot voor zijn toch wat vermoeide hoofd, eerst maar eens die klimmetjes afronden en een overtuigende douche zoeken, daar- na is het weer tijd voor filosofische levensoverwegingen.
Het is sneller donker geworden dan hij had verwacht. Hij begon in een fijn namiddaglicht, een rasoptimist had achter het serieuze wolkendek zelfs nog een zon kunnen vermoeden. Het was in elk geval nog licht genoeg om die klimmetjes af te raffelen. Toef-toef...
Bomen, netjes gedrapeerd achter de hekken aan beide kanten, worden silhouetten van bomen, silhouetten worden zwarte vlekken. Hij ziet lange strenge mannen, type Hoofd der School, die op hem neerkijken met de immer aanwezige dat wordt helemaal niks met jou, jongen-blik.
Hij ziet kleinere varianten die tussen ‘Papa, kom met me spelen!’ en De Schreeuw van Munch laveren. Hij struikelt zichzelf bijna (bijna!) languit in het zand, herstelt zich – nog kleinere pasjes, nog iets hoger ritme, blijven ademen, gebruik je armen – en ziet dan de twee heksen. Hij is naar rechts afgeweken, te dicht bij het hek, te dicht bij die twee trollen die zich met hun lange armen, zeker vier per heks, over dat hek buigen. Naar hem, naar zijn tere, tanige lijf.
Hij moet terug naar links, maar ook daar is een hek. Het is geen klim meer, geen zandduin, het is een trechter, een eenrichtings-uitputtingsslag, hij moet door, hij móet door, hij kan niet terug. Het zand wordt muller, zachter, meer. Steeds meer. Alles is zand nu.
Hij proeft zijn eigen zweet. Of tranen? Hij proeft zijn vermoeidheid. Maar ook zijn wil om te klimmen, te slagen. Te overwinnen.
De grootste (engste!) heks raakt hem, op zijn voorhoofd. Haar aanraking gaat als een stroomstoot door zijn hoofd, zijn lijf. Hij hervindt zich, alsof hij wakker schrikt uit een droom over lopen, hardlopen, oneindig blijven lopen.
Zijn voeten verkrampen, die hebben toch liever de schelpenpaden van de duinen verderop, bospaden met een liefdevol tapijt van dennennaalden, een lichtglooiend fietspad in de zon. Hij voelt het zand onder zijn voeten, voelt het zand tussen zijn tenen. Zijn Nimbus25 zijn niet meer, zijn er niet meer, gevuld met zand, verdwenen in het zand, opgelost in het zand.
Hij kan dit, uitroepteken. Als jongetje van 7 sprintte hij al tegen zandduinen bij Bakkum en Egmond op. Sandaaltjes in de hand, blote voeten op zand dat soms te heet was om blootvoets te belopen, maar hij kon dat.
Altijd, altijd, was hij de eerste van het wandelende gezin dat de zee zag. Hij was nog lang geen loper, maar als de branding naderde was hij Emil Zátopek, was hij Lasse Virén.
Ze lachen hem uit, de heksen met hun lange armen en kale takken en boomschors in plaats van huid, ze stoten elkaar aan en kakelen over die magere man op blote voeten, hijgend en hortend en hollend onderweg naar nergens.
‘Niet waar!’ roept hij, ‘ik ben onderweg naar de top. Het hoogste punt. De beloning. Ik kan dit!’ Zijn bilspieren, zijn heupen, zijn bovenbenen staan in brand. Hij is de tel kwijt. Dit moet de vijfde klim zijn, toch? Of is het nog steeds de eerste? Er is niemand meer. Er is niks. Alleen hij en het klimduin.
Er zijn hier geen wolven, hoort hij zichzelf zeggen. Nee, denken. Hij hoort zichzelf denken en ziet zichzelf lopen, fascinerend eigenlijk. Hij is loper, de eeuwige loper, de laatste loper.
Als ik een wolf was zou ik altijd wachten tot de loper bijna boven is, in die laatste trechter van hekken, dodelijk vermoeid, geen uitweg meer, zand in zijn schoenen, zand in zijn sokken, zand in zijn mond. Dan zou ik hem grijpen, mijn scherpe tanden in zijn goed doorbloede rechterkuit, de loper gaat neer, ik proef zijn warme bloed, mijn welpjes verheugen zich verderop op een feestmaal, maar ik ben geen wolf.
‘ER ZIJN HIER GEEN WOLVEN,’ hoort hij zichzelf hijgen. Alleen ik. En de oneindige klim.
Eigenlijk leek alles in zijn leven een goed idee toen hij eraan be- gon. Ooit werd hij punk, inclusief raar haar en veiligheidsspelden op onnodige plekken. Ooit ging hij op de International Society of Mythology studeren. Ooit ging hij wonen in Nieuwegein. En vandaag nog stond hij aan de voet van een onnodige zware klim, met een dun ideetje, een soort plan.
De top, het einde verwijdert zich. Komt niet dichterbij. Wordt steeds moeilijker te onderscheiden. Is dit de schemering die door het duister wordt opgeslokt? Zijn zijn ogen te moe? Of loopt hij naar beneden? Loopt hij achteruit? Terwijl hij klimt...? Toef-toef!
Is dit zijn eerste klim, of de vijfde? Zal hij altijd blijven klimmen? Is hij de Sisyphus van Schoorl? Het maakt hem niet uit, voelt hij opeens. Hij wil helemaal niet boven komen, hij wil blijven klimmen, blijven lopen, net zo lang lopen totdat het mulle zand zich boven zijn hoofd sluit en hij eindelijk even kan rusten.
Tekst: Dolf Jansen
