Moe: gewoon gáán of rusten?

De keuze en prestatie

Ken jij de oorzaak van jouw vermoeidheid dan kun jij de juiste beslissing nemen: gaan of rusten. Maar er is nog een reden om vermoeidheid serieus te nemen. Vermoeidheid kan een negatief effect hebben op je sportprestaties (bron 1 en 2). Onderzoek heeft uitgewezen dat wanneer je te veel stress hebt of te weinig herstelt, dit een negatief effect heeft op je sportprestaties. Goed luisteren naar je lichaam dus. Tot slot: lichamelijke en langdurige mentale vermoeidheid beïnvloeden je belastbaarheid en vergroten de kans op blessures. Terwijl in het geval van kortdurende mentale vermoeidheid meestal wel een goed idee is om te gaan hardlopen.

Verwar mentale vermoeidheid niet met lichamelijke vermoeidheid

Fysiek of mentaal?

Vermoeidheid kun je onderscheiden in fysieke en mentale vermoeidheid. Wanneer je moe bent, is het soms lastig het onderscheid te maken. Mentale vermoeidheid kan namelijk heel fysiek voelen, je bent dan echt doodop. En dat is ook verklaarbaar, hierover later meer. Dus wil je gaan hardlopen (of juist niet) en ben je moe? Neem dan op dat moment even een rustmoment om te checken hoe je spieren aanvoelen. Ook je rusthartslag, het liefst van die ochtend, kan helpen bij het bepalen of je daadwerkelijk te vermoeid bent om te gaan hardlopen.

Fysiek moe

Stel jezelf eerst de vraag: hoe voelen mijn spieren? Zijn deze moe of stijf van de vorige training dan weet je genoeg. Hardlopen is een pittige lichamelijke belasting waardoor er kleine beschadigingen in je spieren ontstaan. Dit ervaar jij als lichamelijke vermoeidheid. Voelt je lijf ok en heb je dapper besloten te gaan maar voelt het eenmaal onderweg toch niet lekker? Dan is de kans groot dat je toch lichamelijk vermoeid bent. Je kunt ook je rusthartslag als graadmeter gebruiken. Dit vraagt wel wat tijd en oefening. In het kort: is je ochtendrusthartslag verhoogd dan is het meestal verstandig om je training over te slaan of aan te passen. Overigens kan ook bij langdurige mentale vermoeidheid je hartslag verhoogd zijn. Volgende week lees je hier precies hoe je jouw rusthartslag meet en leest.

Je spieren en hersenen gebruiken dezelfde brandstof

Mentaal moe

Mentale vermoeidheid voelt en bestaat echt. Je bent moe in je hoofd door bijvoorbeeld een dag harde hersenarbeid. Hoe komt dat dan? Glycogeen is de brandstof voor zowel je spieren als voor je hersenen. Bij mentale inspanning zoals vergaderen, mailen en schrijven spreek je de glycogeenvoorraad in je hersenen aan. Bij dit proces komt er adenosine vrij die je slaperig maakt. Dit veroorzaakt dus kortdurende mentale moeheid. In het schema hieronder zie je dat er wel een verschil is tussen korte en langdurige mentale vermoeidheid. In het laatste geval geldt een ander advies: rust of aangepast trainen.

Slapen

Het is vast geen nieuws voor je dat slaap belangrijk is voor sporters. Vele studies wijzen uit dat een slaap van minimaal 8 uur belangrijk is om goed te herstellen bij regelmatig sporten en dus ook bij hardlopen (bron 3 en 4). Een reden is dat je tijdens de eerste uren diepe slaap groeihormoon aanmaakt dat je spierherstel stimuleert.

1. Van der Does et al, 2015 IJSM. The effect of stress and recovery on field-test performance in Floorball.
2. Otter et al 2016. IJSM. A negative life event impairs psychosocial stress, recovery and running economy of runners.
3. Pageaux et al, 2019. Progressive Brain Research. The effects of mental fatigue on sport related performance.
4. Ongoing Study Continues to Show that Extra Sleep Improves Athletic Performance