Maag-darmklachten bij hardlopen

Klachten van het maagdarmkanaal komen veel voor bij duursporters, en dan met name bij hardlopers. Mechanische stress van het maagdarmkanaal door het 'op en neer' bewegen, speelt hierbij wellicht een rol. Klachten die met name gemeld worden zijn klachten van de dikke darm (diarree, kramp, aandrang tot ontlasten, het laten van scheten en bloedverlies). Maagklachten zoals misselijkheid, overgeven, zuurbranden, een opgeblazen gevoel en steken in de zij, komen minder vaak voor.

Van de lopers met klachten moet doorgaans 8-10% stoppen vanwege diarree en wordt bij 1-2% zelfs bloedverlies bij de ontlasting gemeld. Klachten komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en vaker bij jongere (< 20 jaar) dan bij oudere deelnemers. Ook lopers die tijdens een loop eten of drinken en dit niet gewend zijn, geven vaker klachten aan.

Oorzaak maag-darmklachten

De precieze oorzaak is onbekend maar ischemie (zuurstoftekort door minder bloedtoevoer) speelt waarschijnlijk een rol. Tijdens de inspanning zorgen aanpassingsmechanismen van het lichaam voor een herverdeling van het bloed, waarbij tot 20-30% meer bloed naar de spieren stroomt ten koste van het maagdarmkanaal. Daarbij verandert tijdens het hardlopen de darmmotiliteit, beweegt het middenrif aangepast voor een adequate ademhaling en spannen de buik- en rompmusculatuur vaker samen om de loopbeweging te kunnen vasthouden. Deze effecten worden versterkt door hyperthermie (oververhitting), dehydratie (uitdroging), hypoglycemie (tekort aan bloedsuiker) en hypoxie (zuurstoftekort).

De klachten worden beïnvloed door de intensiteit van de inspanning, de hoeveelheid tijd tussen de laatste maaltijd en de inspanning, en de inname van specifieke voedingsmiddelen (vezelrijke producten, koffie, jus d'orange). Ook spelen zenuwen voor de wedstrijd, menstruatie, ongetraindheid en een gebrek aan koolhydraten voorafgaand aan de inspanning een rol. Het gebruik van ontstekingsremmers (NSAID's) verergert vaak de klachten.

Behandeling is vrij lastig. Vooral minder vezels innemen in de uren voor de inspanning kan helpen. Ook worden bij wedstrijden soms diarreeremmers (loperamide) of spasmolytica (mebeverine) ingenomen, alhoewel dit vanzelfsprekend met terughoudendheid moet worden gedaan.

Onderzoek inspanningsgerelateerde maag-darmklachten

Rinze ter Steege, werkzaam als Maag-Darm-Lever arts in het Martini Ziekenhuis in Groningen, promoveerde op dit onderwerp in 2012. Hij ontdekte dat de ene persoon gevoeliger blijkt voor inspanningsgerelateerde maag-darmklachten dan de andere. Vooral bij onervaren hardlopers kunnen de klachten vervelend aanwezig zijn. Door het (rustig) opbouwen van conditie hoeft het lichaam steeds minder inspanning te leveren voor een bepaalde prestatie en daardoor blijft de bloedtoevoer van het maagdarmstelsel beter behouden. Daarnaast wordt bij goed getrainde sporters de maag sneller geleegd dan bij minder goed getrainde sporters het geval is. Het is verstandig om tijdens het sporten te oefenen met het innemen van (vloeibaar) voedsel en drinken zodat het lichaam er aan went.

Mogelijke oplossingen

Een samenvatting van de mogelijke oplossingen:

• Eet maximaal 2-3 uur voor je loop een licht verteerbare maaltijd
• Mijd gasvormende maaltijden en dranken op je loopdag
• Drink isotone dranken bij voorkeur tussen de 12-15 graden
• Mijd zure maaltijden en dranken vlak voor het lopen
• Eet niet te veel vet, eiwit en vezels vlak voor de inspanning
• Mijd stress en doe ademhalingsoefeningen
• Drink voldoende en op tijd: voor het lopen begin je hier al mee. Tijdens het lopen drink je 150-200 ml per kwartier
• Gebruik geen nieuwe producten op de dag van de wedstrijd
• Test en eet wat jij het lekkerst vindt
• Mijd sterk gekruide maaltijden
• Als je naar het buitenland gaat, neem dan wat extra dagen om te wennen

Zoals gezegd: elk lichaam is anders. Dus test het zelf uit en kijk wat voor jou het beste werkt.