Een veel voorkomende en zeker niet te onderschatten oorzaak van blessureleed bij hardlopers is het piriformis syndroom. Een ingewikkelde naam voor een vervelende aandoening van een kleine spier diep in je bil. Wat het precies is en hoe je ermee om moet gaan legt sportarts en medisch expert van hardlopen.nl Mirjam Steunebrink uit.
Wat is het?
De piriformis is een diepe bilspier en heeft een platte uitgerekte peervorm. De spier loopt van het heiligbeen naar de buitenzijde van het bovenbeen bij de heupregio. Bij het naar buiten draaien en zijwaarts bewegen van het heupgewricht speelt de spier een rol. Je gebruikt hem tijdens het lopen bij zowel de inzet als de afzet. Onder deze spier loopt een zenuw: de nervus ischiadicus. Deze loopt vanuit de lage rug naar het been. Piriformisklachten uiten zich meestal als een doffe, vervelende, wat zeurende pijn diep in de bil. Wanneer deze spier verhard of opgezet is, kan er druk ontstaan op de onderliggende zenuw. Hierdoor ontstaan vaak pijnklachten in rug, heup en/of uitstralend naar het been toe.
Lang zitten verergert vaak de klachten, net als (veel) traplopen en door de knieën buigen. Ook hardlopen en fietsen met veel weerstand geeft doorgaans een toename in klachten.
Wat zijn de oorzaken?
De piriformisklachten ontstaan vaak door een combinatie van factoren. Je moet dan denken aan statiekafwijkingen, overbelasting door sporten, verkorting van de spier, een verkeerd beweegpatroon of veel en lang zitten met een slechte zithouding (onderuitgezakt). De piriformis wordt extra belast als je heuvelop loopt en als je voortdurend moet compenseren op een niet-vlakke ondergrond. Trailrunners moeten dus extra oppassen! Ook afwijkingen in het bekken zoals bekkenverwringing of een naar voren gekanteld bekken, alsook een geblokkeerd SI gewricht geven vaak deze klachten. Daarnaast ontstaan klachten ook doordat er zwakte is van de romp, lage rug, heup, bil en beenspieren met instabiliteit tot gevolg.
Wat kun je zelf aan de klachten doen?
Allereerst is het belangrijk de spier rust te geven door de uitlokkende bewegingen en houdingen zoveel mogelijk te vermijden. Bewegen binnen de pijngrenzen is wel toegestaan en verbetert juist de doorbloeding, wat een positief effect heeft. Daarnaast is het goed de piriformisspier regelmatig te rekken en deze te masseren met een foamroller. Ook dit helpt de doorbloeding te verbeteren en de spierspanning te verminderen, wat gunstig is voor het herstel.
Als de pijn niet wegtrekt, is het zinvol de manueel therapeut te bezoeken. Deze kan allereerst een geblokkeerd SI-gewricht of een bekkenverwringing verhelpen. Met diepe fricties of dry needling kan daarna de spanning op de piriformis worden verminderd, zodat deze weer wat soepeler wordt en effectiever gerekt kan worden. Uiteraard moet ook gekeken worden naar een eventueel beenlengteverschil als een mogelijke oorzakelijke factor. Een terugblik in je hardlooplogboek kan je inzicht geven hoe je opbouw is geweest van het hardlopen over de afgelopen periode. Mogelijk is de opbouw in kilometers en/of de intensiteit niet gedoseerd genoeg geweest en zijn de piriformis klachten het gevolg van overbelasting.
Met een juiste diagnose kun je jouw klachten gericht aanpakken. Bezoek bij twijfel een sportarts bij jou in de buurt, deze kan naast het stellen van een diagnose meedenken over de oorzaak en een adequaat behandelplan opstellen. Zo kun je zo snel mogelijk weer volop kunt genieten van het lopen!
