In april was er de maandchallenge: ‘Lopen op 28 locaties’. Iedere week zijn foto’s van 7 locaties gedeeld met de uitnodiging een foto te sturen als je een van de plekken herkende en er gelopen had. Ik herkende maar enkele locaties, en die waren te ver weg om er te gaan rennen. In mijn geval niet een groot verlies, want ik woon in Amersfoort, en daar heeft een loper aan mooie locaties geen gebrek.
In de lente bieden de bossen rondom Amersfoort veel adembenemende doorzichten, het is een hoorn des overvloeds. Een favoriet rondje voert me door Klein Zwitserland, een bosgebied in het Bergkwartier naar het bosgebied van het voormalige Kamp Amersfoort. In de Tweede Wereldoorlog was dit een doorgangskamp voor doorzending naar de concentratiekampen. Twintigduizend gevangen zijn gedeporteerd, bijna tienduizend zijn vrijgelaten en honderden gevangenen zijn in Kamp Amersfoort gestorven door ontbering en executie. De behandeling van de gevangenen is onmenselijk geweest, de wreedheid van de kampleiding onbeperkt en het lijden van de gevangen ondraaglijk.
Schuldig landschap
Hoewel ik elke keer als ik in dit bosgebied ren me bewust ben van de geschiedenis van het gebied, moet ik daar vooral aan denken tijdens de tijd van de overweldigende lenteschoonheid. De schilder en dichter Armando die dichtbij Kamp Amersfoort opgroeide, noemde het gebied ‘schuldig landschap’. Treffender kan het niet omschreven worden. De schoonheid van het bosgebied en de verschrikkelijke geschiedenis van de plek lijken zo in tegenspraak dat ik er zo nu en dan een beetje van in verwarring raak. De natuur kan niet verweten worden geen geheugen te hebben noch kan de natuur haar schoonheid nagedragen worden. Maar hoe zit dat met mij, kan ik er zonder enige scrupules recreëren? Kan de plek weer door de dagelijkse gang van zaken toegeëigend en overgenomen worden, alsof er niets is gebeurd? Zo ja, kan dat meteen of zat/zit er een verjaringstermijn op?
Pasklare antwoorden vind ik niet en ik ben vast niet de enige. Naast het huidige Nationaal Monument Kamp Amersfoort bevindt zich een golfbaan die voor een gedeelte ook op het terrein van het doorgangskamp ligt. Ook bevinden zich er enkele bedrijven en de politieacademie. Daaruit leid ik af dat de tijd zich herneemt.
Lopen met aandacht
Ik probeer met extra aandacht dit rondje te lopen, bewust van de geschiedenis en in het besef dat zelfs een rondje hardlopen niet altijd vanzelfsprekend is. En op 4 mei loop ik met mijn zus mee in de stille tocht die begint bij het Nationaal Monument Kamp Amersfoort, langs het beeld de Stenen Man, aan het eind van de schietbaan en fusilladeplaats.
En sinds enige tijd heeft m’n rondje extra betekenis gekregen. Ik loop altijd om de golfbanen heen, maar verder ga ik soms rechts en dan weer links. De loopervaring leert dat in het onbekende het onverwachte en het bijzondere te vinden is. Daardoor ontdekte ik kortgeleden dat verscholen in een hoekje van het (golf)gebied een monument staat voor 77 gefusilleerde Sovjetsoldaten, die op die plek zijn omgebracht. Sindsdien is het vast onderdeel van m’n route: ik sta even stil, kom tot rust en wandel honderd meter. Natuurlijk, de tijd herneemt zich, maar soms doet hij me ook stilstaan.
Kees Larooij komt uit Amersfoort en is docent in het basisonderwijs (Amsterdam Osdorp). Hij loopt recreatief hard sinds 2004 en schrijft daarover op hardlopen.nl. Hardlopen geeft ritme en regelmaat aan zijn leven.
