Er was eens een loper die zei dat de heuvel een bondgenoot was, geen vijand die je probeert pijn te doen. Zonder die heuvel, zo werd verteld, geen kracht, geen snelheid, geen mentale weerbaarheid. Zonder de heuvel is de loper een gewoon mens. Zonder de loper is de heuvel ook gewoon maar een glooiend object in het landschap. De loper geeft de heuvel betekenis, een reden van bestaan. Met zijn tweeën worden ze allebei sterker.
Trainer Bob Boverman noemde de heuvel ‘het staal in het beton’. Het beton, dat was de lange duurloop. Staal en beton, de heuvel en de lange duurloop. Dan komt het wel goed.
Laat het maar aan de mensen Down Under, uit Australië en Nieuw-Zeeland, om dingen op hun kop te zetten. Waar trainers en hardlopers tot dan toe de vlakke paden opzochten, omdat je daar hard kon lopen, predikten begin jaren 60 Percy Cerutty en Arthur Lydiard om op gezette tijden tegen heuvels op te rennen. Niet omdat je daar hard kon lopen, maar omdat je daar hard van werd. Nog steeds zwoegen schaars geklede hardlopers blootsvoets op tegen het monsterlijke duin bij Portsea Back Beach, gelegen in het zuiden van Australië. De Long Jog, de lange run die Lydiards atleten steevast op de zondag deden, ging over de steile hellingen van Waiatarua. Roger Robinson beschreef het in Lied van Twee Wateren dat in Mystical Miles editie 5 verscheen.
En sindsdien is De Heuvel niet meer weg te denken uit de programma’s die verlichte trainers hun lopers voorschrijven. ‘Het inbrengen van weerstand in de looptraining in de vorm van zand en heuvel is simpelweg te belangrijk om genegeerd te worden,’ zei Cerutty. Hij daagde zijn lopers uit, rende, toch al ver in de zestig, met hen mee, zwetend en scheldend. Na zo’n sessie zei hij eens tegen Herb Elliot, de wereldrecordhouder op de 1.500 en de mijl, de man die in zijn leven geen wedstrijd ooit verloor: ‘You might be able to run faster tomorrow but you won’t any bloody HARDER than you did today.’
Steve Ovett, the working man’s hero en olympisch kampioen toog soms helemaal van Brighton – waar hij woonde – naar Wales om, ook blootsvoets, tegen de steile zandheuvels van Merthyr Mawr op te rennen. Lokale joggers gingen maar al te graag met hem mee, soms boven op het duin hun ontbijt verliezend omdat Ovett de gewoonte had dan te beginnen over vette worst en druiperige scrambled eggs.
Natuurlijk zijn er ook momenten dat de heuvel een existentiële gevangenis is, een zeer pijnlijke inspanning waarvan je weet dat die abrupt stopt als je er bovenop bent. Alleen…, dat einde lijkt er, bocht na bocht, gewoon niet te zijn. Maar niets komt vanzelf, ook niet voor de loper die af en toe eens graag verdwaalt…
Het hoeft echter niet altijd veel, steil en hard te zijn. We hoeven de heuvelsessies van de Fin Pekka Vasala niet te kopiëren omdat dit, zoals hij zelf met trots verkondigde, zeer waarschijnlijk gelijk staat aan zelfmoord. Elke glooiing omhoog is in essentie voldoende. Loop er eens een paar keer tegenop, het liefst op een mistig moment zonder enige toeschouwer.
Nog steeds zie ik groepjes lopers op een weekendochtend aan de heuvel in het Amsterdamse Bos beginnen, netjes een stapeltje steentjes neerleggend bij de start, eentje voor elke beklimming. Je wilt de tel niet kwijtraken… Lidewey van Noord beschreef deze fameuze hardlooptempel in Mystical Miles editie 3. Heeft de heuvel een naam, dan weet je zeker dat het een uitdaging wordt. Zoek ze op, ze zijn er, ook in het vlakke Nederland: het Klimduin in Schoorl (de hoogste zandheuvel van ons land), de slingerende Woldberg, de lange glooiingen van de Holterberg, het historische slagveld van de Grebbeberg, het legioen aan bulten, klimmetjes en hoogtes in Zuid-Limburg, de Hengstenberg in Hollandsche Rading.
Wil je echt avontuur en heldendom, reis even verder naar de Ardennen, boek een huisje en ren tegen de Stockeu op, 2.300 meter à 10%. Bespreek de details later die avond bij een groot glas bier. De heuvel, het staal in het beton.
Tekst: Hans Koeleman
