Afzien en ultiem geluk bij de Spartathlon

Ultraloper Sjirk is een laatbloeier wat hardlopen betreft. Pas na zijn 40^e begon hij met hardlopen en in 2008 liep hij zijn eerste marathon, op 46-jarige leeftijd. “Ik ben niet opgegroeid met sport, maar deed wel ieder jaar de Fietselfstedentocht. 235 kilometer fietsen, dat deed ik puur recreatief. Net zoals het hardlopen nu eigenlijk, al is het wel een beetje uit de hand gelopen.”

Sjirk haalt een mapje tevoorschijn waarin hij door de jaren heen zijn hardloopprestaties heeft bijgehouden. “In 2010 liep ik mijn eerste ultrarun, de 50 kilometer van Winschoten. Ik ben altijd een middelmatige loper geweest. Ik liep vooral 10 kilometers, geen snelle tijden, gewoon voor het plezier. Ik ben een echte diesel. Hoe langer de afstand, hoe beter ik uit de verf kom,” laat Sjirk weten. Zijn snelste marathon liep hij in 3 uur en 14 minuten. “Ik was de 50 al gepasseerd en had niet het gevoel dat ik deze tijd nog zou verbreken. In de jaren daarna ben ik steeds meer marathons gaan lopen en in 2015 deed ik voor het eerst mee met de 100 kilometer van Winschoten. Ik ging hartstikke dood en dacht: Dit doe ik nooit meer!”

Nieuwe uitdaging

Niet veel later hoorde Sjirk over de mogelijkheid om de Elfstedentocht hardlopend af te leggen. “Aangezien ik dat al 42 keer op de fiets had gedaan en ik mijn focus ondertussen had verlegd naar het hardlopen, leek dit mij de ultieme uitdaging. 230 kilometer hardlopen, is dat überhaupt mogelijk?”

Om deel te nemen aan de Elfstedentocht, moest Sjirk zich eerst nog kwalificeren. Via de Run van Winschoten. “Ik moest er toch nog een keer aan geloven, die 100 kilometer. Het ging een stuk beter dan de eerste keer, ik liep een half uur sneller. Ik had twee jaar meer loopervaring en was beter gewend aan de lange afstanden. In 2018 heb ik de Elfstedentocht succesvol uitgelopen en al snel werd ik getipt over de Spartathlon. Ik had mezelf blijkbaar gekwalificeerd.”

Historische voetsporen

In eerste instantie moest Sjirk niets weten van de Spartathlon. “Dat boeide mij niet, de Elfstedentocht hardlopen was mijn droom en die had ik vervuld. Tot ik mezelf meer ging verdiepen in het verhaal achter de Spartathlon.” Bij de Spartathlon treden deelnemers in de voetsporen van Pheidippides, een oude Atheense langeafstandsloper, die in 490 voor Christus naar Sparta werd gestuurd om hulp te zoeken in de oorlog tussen de Grieken en de Perzen. “Ik vond het toch wel fascinerend, maar de inschrijftermijn voor de Spartathlon was inmiddels gesloten. Het jaar daarop ging de race niet door vanwege Corona en door strengere kwalificatie-eisen kwam ik in 2021 op de wachtlijst terecht. Ik had het al lang uit mijn hoofd gezet en was eigenlijk vergeten dat ik op die lijst stond toen ik in juni ineens een e-mail ontving dat ik mocht deelnemen.”

Met nog ruim drie maanden te gaan, meldde Sjirk zich aan. “Ik had gelukkig een goede basis van 100 kilometer per week, dus ik durfde het wel aan. Vanaf dat moment heb ik de kilometers weer opgebouwd tot 200 kilometer in de week. Maar hoe goed je ook getraind bent, garantie om de finish te halen is er niet.”

Uitputtingsslag

De Spartathlon is een ware uitputtingsslag. Naast de afstand van 246 kilometer die binnen 36 uur moet worden voltooid, krijgen de deelnemers te maken met honderden hoogtemeters en een temperatuur van bijna 30 graden. “Bij de checkpoints stonden bakken met ijswater, daar gooide ik mijn pet in om mijn hoofd te koelen. Ik kreeg de tip om de eerste 81 kilometer niet te wandelen, omdat dit qua tijd het strengste checkpoint is. Dat heb ik dus ook niet gedaan. Daarna werden de tijdslimieten ruimer en heb ik vaker een stukje gewandeld of ben ik even gaan zitten om rustig een gelletje, banaan of wat water te nemen. Ik zag ook mensen een dutje doen, maar ik heb me onderweg gelukkig niet slaperig gevoeld.”

Het begin verliep voorspoedig. Maar met al 160 kilometer in de benen, wachtte de deelnemers nog een onverharde bergpas van 1100 meter hoog. “Over een smal paadje van rots en gesteente moesten we omhoogklimmen. Ik keek omhoog en zag een sliert van rode lampjes het pad naar boven verlichten. Hoe red ik dat? Ik kreeg bovendien last van mijn hielen. Met een dosis pijnstillers kon ik de pijn verbijten, maar die kilometer omhoog kostte me 20 minuten. Op de top heb ik een soepje en wat zoute koekjes gegeten, bij het afdalen kreeg ik ineens weer goede moed.”

Eenzame strijd

Met nog 80 kilometer te gaan, was de strijd nog niet gestreden. “In het begin liepen er continu mensen om me heen, maar zeker in de nacht werd het een eenzame strijd. Iedereen raakte steeds meer verspreid en met degenen die ik tegenkwam, wisselde ik slechts een enkel woord. Dat ik helemaal in mijn eentje in de Griekse duisternis liep, had ook wel iets betoverends.”

Na 24 uur hield het GPS-horloge van Sjirk ermee op. Een lege batterij. “Gelukkig had ik nog een oud horloge bij me, zodat ik in ieder geval mijn kilometertijden in de gaten kon houden. De tijdslimiet van 36 uur zat constant in mijn achterhoofd. Het laatste gedeelte ben ik overgeschakeld naar 500 meter hardlopen afgewisseld met 500 meter wandelen, om het voor mezelf behapbaar te houden. Met tussentijden van 8,5 minuut per kilometer wist ik dat ik op tijd de finish kon bereiken.”

Ondertussen hadden zich blaren gevormd op de hakken van Sjirk en had hij meerdere malen overgegeven nadat een handje pinda’s verkeerd was gevallen. “Maar stoppen is geen enkele keer in mijn hoofd opgekomen. Ik weet dat ik mentaal sterk ben, dat is een belangrijke voorwaarde voor het lopen van dit soort lange afstanden.”

Uitgeput en voldaan

Hoe dichter Sparta naderde, hoe meer mensen zich langs het parcours verzamelden om de afgepeigerde lopers toe te juichen. “Dat zorgde bij mij voor nieuwe energie. Met de Friese vlag over mijn schouders ben ik naar de finish gelopen. Die laatste paar honderd meter voelden als een gelukzalig moment,” vertelt Sjirk, die na de finish de beroemde trap naar het standbeeld van Koning Leonidas I mocht betreden om de voeten van de koning te kussen. “Ik steeg op, zo intens gelukkig was ik! Ik kreeg een olijfkrans op mijn hoofd gezet en besefte dat ik het had gered.”

Met een tijd van 33 uur en 16 minuten was het Sjirk ruim binnen de tijdslimiet gelukt – en dat terwijl hij op 60-jarige leeftijd zijn Spartathlon debuut maakte. “Na de finish werd ik naar een verzorgingstent van het Rode Kruis gebracht en daarna kon ik bijna niet meer op mijn benen staan. Ineens kwam de lichamelijke klap. Gelukkig stond er voor alle deelnemers een gratis taxi klaar om bij het hotel te komen.”

Van rust was nog geen sprake. De volgende ochtend stond Sjirk alweer op de atletiekbaan. Want zoals de traditie luidt, ren je de volgende ochtend één mijl in ondergoed op de atletiekbaan achter het standbeeld van Koning Leonidas I. “Ik heb het bij één rondje gehouden. En daarna heb ik een volledige week – met een grote, voldane glimlach – op de bank gelegen.”