Verslaafd aan hardlopen: hoe komt dat?

Zoals bijna elke hardloper wel kan beamen, is hardlopen als beginner verdomd lastig. Je lijf is nog niet helemaal gewend aan de inspanning en belasting, je conditie moet misschien nog opgebouwd worden en die drie kilometer waar je met je eerste schema naartoe traint, lijkt veel langer dan je dacht. Maar toch, als je de eerste hobbels hebt genomen en je trainingen makkelijker beginnen te voelen, betrap je jezelf erop dat je steeds meer uitkijkt naar je volgende training.

Dat kleine rondje van drie kilometer wordt steeds iets langer, je trainingen frequenter en zelfs die zware intervaltrainingen worden momenten waarop je je begint te verheugen. Het begint een beetje op een verslaving te lijken, dat hardlopen. Grapje zeker? Nou, nee. Een hardloopverslaving bestaat echt, en het is nog behoorlijk serieus ook. Maar hoe komt dat eigenlijk?

Running on a high

Je hebt vast wel eens van het begrip ‘runner’s high’ gehoord, of het misschien zelf wel eens ervaren: het moment dat je als het ware lijkt te zweven en het lopen totaal moeiteloos lijkt te gaan. Die roesachtige staat van zijn is een soort trucje van je hersenen om ervoor te zorgen dat de pijn en verzuring die je vlak daarvoor nog voelde als het ware verdoofd wordt. Dat trucje heeft hetzelfde effect in je hersenen als heroïne. Je loopt dus eigenlijk bijna écht high rond. 

Dat klinkt misschien een beetje bizar, maar dat is het eigenlijk niet. Vooral als je jezelf tijdens een hardlooptraining tot het uiterste pusht – of dat nou in snelheid of in duur is – worden er in je hersenen hormonen aangemaakt. Een daarvan is endorfine, en vooral dat hormoon speelt een grote rol in het ‘verslavingsproces’. Endorfine wordt ook wel het gelukshormoon genoemd, en kan gezien worden als een lichaamseigen opium dat wordt aangemaakt tijdens extreme inspanningen. Op zulke momenten stijgt de concentratie daarvan dusdanig, vooral op de plek die verantwoordelijk is voor het aansturen van pijn en emoties in je hersenen, dat endorfine een verdovend en pijn onderdrukkend effect geeft. 

Drang naar meer, en meer, en meer

Een runner’s high zou in theorie bij iedere hardloper voor kunnen komen, maar toch ervaart lang niet iedereen dat. Dat komt omdat de aanmaak van hormonen, en dus ook endorfine, per persoon verschilt. Daardoor kan het zijn dat de ene loper al na 30 minuten iets van dat gelukzalige gevoel ervaart, terwijl een lange afstandsloper daar soms minstens 90 minuten voor nodig heeft. En bij weer een andere groep lopers treedt dit effect niet of nauwelijks op. Bij de lopers die dat geluksgevoel tijdens en/of vlak na de training wel duidelijk merken, ontstaat de drang om dat gevoel steeds vaker op te zoeken, en dus steeds meer, verder, langer of sneller te willen lopen. 

Die groep lopers zal steeds vaker hun grens opzoeken en zichzelf tot het uiterste pushen om die hogere concentratie endorfine voor te bereiken. Zo raak je dus langzaam maar zeker verslaafd aan het euforische gevoel dat hardlopen je geeft. Op lange termijn is dat voor je lichaam echter geen houdbare situatie, en wordt de kans op blessures steeds groter. En niet alleen je lichaam heeft onder zo’n hardloopverslaving te lijden. Net als elke andere verslaving brengt een hardloopverslaving negatieve mentale en sociale effecten met zich mee, en is er zelfs sprake van afkickverschijnselen als je er ineens mee stopt.

Onder het omslagpunt

Is dat verhoogde endorfine-niveau in je hersenen en het risico op verslaving dan een reden om niet te gaan lopen? Nee, hoor! Hardlopen heeft namelijk ook een heleboel positieve effecten. Zo helpt endorfine bij het verminderen van angsten en angststoornissen, en verlaagt het risico op een depressie. Ook mensen met depressieve gedachten ervaren een positief effect van het verhoogde endorfine-niveau door het hardlopen. En daarnaast heeft hardlopen nog heel veel andere gezondheidsvoordelen. Ga dus gewoon lekker lopen, maar wees ook niet bang om eens een training over te slaan. Zéker als je merkt dat je dwangmatig met je trainingsschema om begint te gaan.