Hoesten na de eindstreep

Het inspanningskuchje lijkt niet weg te willen gaan na een zware inspanning en geeft steeds een hinderlijk gevoel van hoesten. Het is een vervelende klacht en soms zelfs beangstigend want soms gaat dit kuchje gepaard met een drukkend of stekend gevoel op de borst en gaat de ademhaling piepend. Wat is dit en wat kun je er aan doen?

Kenmerken

Voordat de lucht in de longen terechtkomt, moet hij het liefst verwarmd en bevochtigd worden. Die taak is weggelegd voor de neusgaten die rijk zijn aan microscopisch kleine bloedvaatjes. De neusgatwanden zijn bovendien uitgerust met haartjes. Bij flinke inspanningen is er behoefte aan zulke grote hoeveelheden lucht die de neusgaten niet de baas kunnen. De ademhaling verloopt dan voornamelijk via de mond en de lucht komt onverwarmd en droog in de longblaasjes terecht.

Vernauwing luchtwegen

Op termijn leidt dat tot uitdroging van de cellen van de kleine luchtwegen. Een verdikking van het slijmvlies en een beginnend ontstekingsproces leiden uiteindelijk tot een verkleining van de diameter van de luchtwegen. Door te hoesten, doe je niets anders dan deze passage forceren. Deze klachten komen voornamelijk voor bij relatief korte en explosieve intervaltrainingen en sprints of wanneer je tijdens een wedstrijd 'erg diep' gaat.

Twee soorten

Medisch gezien zijn er twee verschillende soorten inspanningsastma, namelijk de 'echte' inspanningsastma en deze zogenaamde 'inspanningsgebonden bronchoconstrictie' (het sporterskuchje). Het onderscheid tussen beide vormen inspanningsastma is medisch van belang omdat de achterliggende oorzaak verschillend is en consequenties heeft voor de behandeling.

Sporterskuchje

Het sporterskuchje treedt puur op bij een zeer intensieve inspanning. Dit kunnen zowel korte inspanningen als langere belastingen zijn. De klachten kunnen soms tot wel 1-2 uur aanhouden na de inspanning. Bij deze klachten is puur de inspanning de uitlokker van de vernauwing van de luchtwegen. Hoe intensiever de inspanning, hoe heftiger de klachten zullen zijn.

Inspanningsastma

Bij 'echte' inspanningsastma komen de inspanningsgebonden klachten voor bij al aanwezige 'gevoelige' luchtwegen. Vaak blijkt dat er meer klachten van de luchtwegen bestaan, hoewel je dat niet als zodanig hoeft te ervaren. Een veel voorkomende klacht bijvoorbeeld is chronisch hoesten, met name 's nachts.

Allergie

Ook is er doorgaans sprake van een onderliggende allergie zoals bijvoorbeeld hooikoorts, waardoor de luchtwegen vatbaarder zijn voor prikkels van buitenaf. Er worden dan ook vaak meer klachten ervaren als gevolg van warme en droge weersomstandigheden en bij koude lucht. Andere prikkels die daarnaast tot vernauwing van de luchtwegen kunnen leiden, zijn onder andere temperatuurwisseling, mist, rook, luchtverontreiniging, emoties en stress.

Piepende ademhaling

Na een verkoudheid of griep treedt deze vernauwing ook vaak op. De luchtwegen zijn dan nog gevoelig, waardoor de inspanning tot klachten kan leiden. Deze sporters hebben vaak naast de kortademigheid en het hoesten ook last van een piepende uitademhaling, waarbij de kortademigheid soms kan worden overwonnen als de inspanning langer duurt.

Sportarts

Een sportarts kan over het algemeen de diagnose inspanningskuchje of inspanningsastma vrij eenvoudig stellen aan de hand van jouw verhaal. Soms is aanvullend onderzoek nodig, bijvoorbeeld in de vorm van een longfunctietest, eventueel in combinatie met een inspanningstest. Dan kan ook worden bekeken of het zinvol is met longputjes of andere luchtwegmedicatie te beginnen.

Wat kun je er zelf aan doen?

De preventie van luchtwegklachten bij inspanning bestaat vooral uit het doen van een goede warming up. Minimaal 15-20 minuten en met een aantal intensieve sprints. Hiermee kun je als het ware de klachten even opwekken waarna vervolgens, bij verlaging van de inspanningsintensiteit tijdens de 'hoofdtraining' of wedstrijd het 'running through'-effect ontstaat. Dit betekent het opwekken van een zogenaamde 'refractaire periode' waarin een sporter min of meer ongevoelig is voor een luchtwegvernauwende prikkel. De duur van deze periode bedraagt ongeveer 2 tot 3 uur.

Hooikoortsklachten

Als je daarnaast ook last hebt van allergieën is het verstandig daar rekening mee te houden. Enerzijds door hier gericht medicatie tegen te nemen, maar ook door uitlokkende factoren (smog, mist) zoveel mogelijk te vermijden. Bij hooikoortsklachten kun je bijvoorbeeld in het pollenseizoen zoveel mogelijk proberen 's ochtends te trainen.

Achterliggende oorzaken

Als je dus vaak last hebt van deze kuchjes of van je luchtwegen bij inspanning, is het zeker zinvol eens een bezoek te brengen aan de sportarts. Met een goede anamnese en waar nodig gerichte testen kunnen eventuele achterliggende oorzaken gevonden worden en kan je gericht ingesteld worden op de juiste medicatie. Naast vaak een verbeterende prestatie geeft dit doorgaans veel hardloopplezier terug. Absoluut de moeite waard dus!

Foto: Shutterstock